Innerlijke vrede
Vrede is een woord waar veel mensen, paradoxaal genoeg, direct de associatie met oorlog bij hebben. Vrede als tegengestelde van oorlog. Voor remonstranten (en theologen) heeft vrede echter een bredere betekenis dan ‘de afwezigheid van oorlog(sgeweld)’. Voor remonstranten valt het begrip innerlijke vrede samen met de notie van God die eeuwig is. Dit idee van de eeuwige God is van belang voor de waarde die het begrip vrede in remonstrantse context heeft. Gods genade is iets dat jou als mens overstijgt en die eeuwig is. Dat is een troostrijke gedachte, want het relativeert de ellende die mensen elkaar aandoen. Dit besef van de eeuwigheid van God, dit besef van vrede is belangrijk voor de remonstranten. Gods eeuwigheid, Gods eeuwige vrede reikt zoveel verder dan ons mens-zijn met zijn beslommeringen en conflicten.
Vrede heb je in soorten en maten. Gericht op staten en volkeren kun je zeggen dat vrede de afwezigheid van oorlog is, het zwijgen van de wapens. Dat is de minimale variant. En positiever geformuleerd: de afwezigheid van structureel geweld, van cultureel geweld en van economische uitbuiting. Lees verder
Genade en vrede
In het theologisch discours worden de begrippen genade en vrede veelvuldig aan elkaar gekoppeld. En in het licht van de relativerende notie van de eeuwige God is dat ook niet vreemd. Vrede = genade, zegt Tjaard Barnard in zijn artikel over Vrede, elders op deze website. Het is namelijk het wegslikken van je eigen trots, van je de mindere weten, je afhankelijkheid toegeven. Je afhankelijkheid van God of je afhankelijkheid van andere mensen. Maar desondanks vrede hebben met jezelf.
In eerste instantie heb je dit besef van afhankelijkheid – van acceptatie van genade – in relatie tot God. Maar wanneer je deze houding ook naar je medemens hebt, kun je op je vingers natellen dat het ook de vrede tussen mensen bevordert. Genade is een wat ouderwets woord dat een belangrijke rol speelde in discussies bij het ontstaan van de remonstrantse broederschap. Het woord ‘genade’ houdt namelijk in dat ‘het goede je toevalt’, zoals God de mens het goede doet toevallen. Genade valt ons toe en dat idee staat volkomen haaks op de (vermeende) maakbaarheid van samenleving en schepping.
Innerlijke vrede
Voor remonstranten is vrede Gods liefdevolle en vergevende houding tegenover mensen. God ìs liefde: hij doet zijn schepselen het goede toevallen. Ondanks hun mislukkingen, hun hulpbehoevendheid, hun gewapende conflicten… In die zin is vrede het moderne synoniem van genade. Je mag er zijn zoals je bent, God heeft je lief (ondanks je fouten en gebreken). Door de eeuwigheid van God kun je – ondanks jezelf – vrede hebben met jezelf. Want ‘God kent mij beter dan ik mijzelf ken’, zoals in Psalm 139 troostrijk wordt verwoordt.