Vrede zij met je!

Een blikvanger van de tentoonstelling ‘In het hart van de renaissance’ is de ‘Zegenende Christus’, een werk van Rafaël. Het is de zachtaardige blik van Jezus die me raakt. In de afgebeelde scene is hij net opgestaan uit het graf. De tekenen van het lijden zijn nog zichtbaar. Lijden en opstanding zijn in het paneel van Rafaël op fascinerende wijze gecombineerd. Geen van beide heeft de overhand. Alsof de kunstenaar wil zeggen: beide, lijden en dood en nieuw leven horen onlosmakelijk bij elkaar.

Dit genre wordt in de kunstwereld ook wel aangeduid met Pax Vobiscum: vrede zij met u! Verwijzingen naar de kruisdood heeft Rafaël duidelijk verwerkt: de doornenkroon en de wonden in beide handen en de rechterzijde. De linkerhand wijst naar de wond in zijn zijde. Mogelijk refereert Rafaël hier naar het verhaal in het evangelie volgens Johannes waarin de verrezen Christus tegen de apostel Thomas zegt: ‘Kijk maar, hier zijn mijn handen; kom nu maar met je vinger. En kom met je hand om de opening in mijn zijde te voelen. Wees niet langer ongelovig, maar gelovig!’

Voor velen van ons is Thomas een sympathieke apostel. Hij wordt door de evangelist beschreven als degene die tastbare bewijzen wil zien vóór hij het verhaal van de andere apostelen over het verschijnen van de verrezen Jezus kan geloven. Thomas, nomen est omen: zijn naam zegt het al. Zoals zo vaak in de bijbel. Zijn Griekse naam Didymus is een letterlijke vertaling van het Hebreeuwse ‘thoma’ wat ‘tweeling’ betekent en waarin de dubbelheid, de tweespalt eigenlijk al in doorklinkt. Jezus veroordeelt het ongeloof, de aarzeling, de twijfel van Thomas niet. Die tegenstem van onze twijfel is zeker niet nutteloos. Die tegenstem behoedt ons ervoor het geloof als vanzelfsprekend te gaan beschouwen.

We moeten de Paasjubel telkens weer veroveren op de donkere kanten van ons bestaan. De tijd waarin wij leven, de mensen die wij zijn, met al onze dubbelheid, onze onzekerheid, onze aarzeling, onze hoop en onze angsten, alles doet mee, zingt mee. We hebben kracht nodig om telkens weer op te staan als het leven ons zwaar valt. De één gaat dat gemakkelijker af dan de ander. De ‘zegenende Christus’ kijkt ook mij, ook ons, aan en zegt: Vrede zij met je!

Reinhold Philipp