Roeping: worden wie je bent

In de online dienst van 31 januari ging het over Chagall. Eén van de schilderijen die daarin naar voren kwam was een schilderij met de titel Verschijning- Annunciatie. Het grijpt terug op wat je de roepingsmoment zou kunnen noemen. Op een ervaring die Chagall zo’n tien jaar eerder had opgedaan, toen hij vanuit zijn geboorteplaats Vitebsk (in Wit-Rusland) terugkeerde naar St Petersburg. Daar studeerde hij immers aan de kunstacademie.

Roeping van Chagall

Bij die terugkeer werd hij evenwel opgepakt door de politie. De verblijfsvergunning, die hij als joodse tweederangsburger had, was verlopen. Hij belandde in de gevangenis. Maar dan overkomt hem iets bijzonders. Hij droomt er veel. En één van die dromen heeft iets van een verschijning. In zijn autobiografie – Ma Vie, Mijn Leven, dat hij al als 35- jarige schreef – zegt hij er het volgende over: ’Loodzware dromen teisterden me. Een vierkante kamer, leeg. In een hoek alleen een bed, en ik erop. Het is donker. Plotseling opent de zoldering zich en een gevleugeld wezen daalt af met geschitter en gewapper en vult de kamer met kolkende wolken. Geruis van slepende vleugels. Ik denk: een engel! Ik kan mijn ogen niet openen, daarvoor is het te licht, te verblindend. Na overal te hebben rondgewaard, verheft hij zich en verdwijnt door de spleet in de zoldering. Hij neemt al het licht met zich mee. Het is weer aardedonker – Ik word wakker’. In het schilderij dat hij in 1918 maakte, heeft hij deze droom artistiek verwerkt. Wat we erin zien is niet minder dan een ‘roeping’ te noemen. ‘Ik word schilder’ moet hij hebben beseft en vervolgens uitgebeeld. Dat is mijn roeping!

Bijbelse roepingsverhalen

Soortgelijke roepingservaringen zijn er te over in de bijbel. Allereerst is er de ‘Annunciatie’ zelf: de aankondiging van de engel aan Maria. Over háár bestemming in het leven als moeder van diegene die de wereld voorgoed veranderen zou. Je kunt ook denken aan Abraham, Mozes en de profetische roepingservaringen van Elisa, Jesaja, Jeremia en Jona. Zo is er bij Jesaja een verhaal (Jes. 6) waarin hij door een engel met een gloeiend stukje kool wordt aangeraakt. Zo worden hem de lippen geopend, krijgt hij de opdracht ‘profeet’ te worden. En in het Nieuwe Testament is er het aangrijpende verhaal van Paulus op weg naar Damascus.

Oubollig woord, maar toch …

Ik weet niet hoe het u vergaat, maar ‘roeping’ is tegenwoordig voor velen een lastig, oubollig klinkend woord geworden. Een woord dat vrijwel niemand nog in de mond neemt. Het roept bovendien associaties op met dwang en schandalen, van kloosterlingen en missionarissen, uit het rijke roomse leven van weleer. Waarbij veeleer sprake was van dwangarbeid in plaats van een zelf gekozen levenspad.

Maar toch, impliciet, gaat het er regelmatig over. Toen mijn beide dochters op de middelbare school zaten was er een posteractie die daar over ging. Het waren enigszins pedante leuzen als: ‘ik word minister-president, maar eerst ga ik naar het gymnasium’. ‘Ik word kinderarts, maar eerst ga ik naar het gymnasium’. Of ‘ik word piloot, maar eerst ga ik naar het gymnasium’. Interessant vond ik het verschil met de Vrije School, waar mijn andere dochter op zat. Zij hadden een veel korter motto, namelijk: ‘worden wie je bent’. Meer dan alléén het verwerven van kennis en een mooie carrière ging het daarin om de gehele vorming van de persoonlijkheid. Het sluit ook aan bij de volgende, veel eigentijdsere verwoording van wat roeping is. Roeping als de liefdevolle uitnodiging en het innerlijk appèl om te worden wie je bent. Dat is eigenlijk iets waar we ons hele leven mee bezig zijn.

Wat is jouw drive? Waartoe voel jij je ‘geroepen’?

Zo beschouwd zijn de genoemde roepingsverhalen te zien als een uitnodiging om ook zélf stil te staan bij datgene waartoe jij, op dit moment van je leven, geroepen voelt: bijvoorbeeld tot de zorg voor iemand in je omgeving, het plannen van een bepaalde reis, schrijven van een boek of iets geheel anders dat nu in je gedachten opborrelt. Telkens opnieuw, een leven lang, is er die liefdevolle uitnodiging en dat innerlijke appèl om te worden wie je bent. Alsof er door een engel op je schouder wordt geklopt…