Noorderlicht als inspiratiebron

Lichtval

De juiste lichtval: vooral schilders zijn er gevoelig voor. Aan het begin van de twintigste eeuw bracht Mondriaan ’s zomers steevast enkele weken in Domburg door vanwege het heldere Zeeuwse licht aldaar. Maar ook als gemiddelde leek kun je verschillen in lichtval ervaren, aan de kust of in het binnenland en afhankelijk van de seizoenen. In de Noorderlichtkathedraal in het Noorse Alta is dit gegeven uitgangspunt voor een futuristisch vormgegeven kerk. Gebouwd tussen 2009 en 2013 is deze kerk geïnspireerd op het Noorderlicht (Aurora Borealis), het licht dat boven de poolcirkel ontstaat als elektrisch geladen deeltjes van de zonnewind botsen met atomen en moleculen van de atmosfeer van de aarde. Op onze afgelopen zomervakantie richting Noordkaap, via de Lofoten en de Vesterålen, kwamen we er langs.

Christus in allesoverstijgend licht

Wat, zo vroeg ik me af, ervaren bezoekers, gelovig of ongelovig, christelijk of niet, bij deze kerk? Met haar spiegelende titanium gevel en het daklicht achter het altaar dat het noorderlicht representeert? Het zou nog eens aardig zijn mensen daarop te bevragen. Zelf was ik in ieder geval aangenaam getroffen door de sobere vormgeving. Geen expliciete verwijzingen naar Christus als ‘het licht dat naar de wereld gekomen is’ of andere architectonische pogingen om het exclusief-christelijke te markeren. Daartegenover een eenvoudig kruis bij de ingang en een veel implicietere benadering, waarin Christus in een allesoverstijgend licht wordt geplaatst, een sacrale dimensie, die het hart van velen raken kan, ongeacht traditie en achtergrond. Heel remonstrants eigenlijk.

Open voor uw licht

Zo verging het ook mij. De ruimte drong zich niet op, maar riep de bijbelse lichtmetaforen als vanzelf, op speelse wijze, op: het scheppingslicht, God en Jezus als lichtbron, het lichtsymbool bij profeten als Jesaja, waardoor we ons vooral in de adventstijd laten inspireren. Het deed me ook denken aan die oude Geloofsbelijdenis van Nicea-Constantinopel, uit de vierde na Christus: ‘Ik geloof in één Heer, Jezus Christus, eniggeboren Zoon van God, vóór alle tijden geboren uit de Vader. God uit God, licht uit licht, ware God uit de ware God’. Een andere associatie tenslotte was die aan het remonstrantse epikleselied, wat we soms zingen aan het begin van een dienst als we uiting geven aan ons verlangen dat de Geest, die ons boven onszelf uittilt, onder ons mag zijn: ‘Tot U Heer is ons hart gericht, hier zijn wij open voor uw licht‘.

‘Open worden voor het licht’ met de bedoeling ook zélf iets van dat licht, in doen en laten, te reflecteren: het raakt, denk ik, aan de kern van wat we ook in ónze gemeente proberen te doen.