Het einde der tijden? #advent

De mensen worden onmachtig van angst voor wat er met de wereld gaat gebeuren, zegt Jezus in zijn rede over de eindtijd (Lukas 21: 25-31).Tweeduizend jaar geleden zijn deze woorden uitgesproken en toch zijn ze onveranderd actueel. De verkiezing van Trump tot nieuwe president van de VS zal bij velen een vergelijkbaar gevoel hebben opgeroepen. Soms begrijp je de actuele politieke situatie beter als je de bijbel leest en kent. Voordat het beter wordt, zal God het slechter maken. De wereld zoals wij die kennen moet worden weggevaagd voordat er verbetering kan komen. Het lijkt bizar, maar dit apocalyptische gevoel zit diep verankerd in de Amerikaanse psyche. ‘Apocalyptisch’ verwijst naar het bijbelboek Openbaring (ook Apocalyps genoemd) waarin het einde van de wereld in kleurrijke beelden wordt beschreven. Veel christenen in de VS scharen zich al jarenlang trouw achter Donald Trump. Hij is zeker geen heilige, geen voorbeeldchristen. Waarom steunen hem dan miljoenen strenggelovige christenen? Sommigen zien in Donald Trump een soort ‘Messias’, een ‘verlosser’. Overleefde hij de moordaanslag, omdat God een plan heeft met zijn leven? ‘God was on my side.’, riep Trump triomfantelijk korte tijd later. Volgens veel christenen in de VS is het geen toeval dat de Republikeinse voorman gespaard is. Anderen zien in Trump een soort noodzakelijk kwaad als werktuig in Gods handen. Ook iemand die zich niet aan de wetten en voorschriften van de christelijke kerk houdt, kan een werktuig zijn in Gods hand: hij zorgt ervoor dat alles nog erger wordt en daardoor brengt hij het ‘einde der tijden’ naderbij. Zij geloven dat de uitverkorenen na een grote omwenteling zullen leven in Gods Koninkrijk op aarde, een soort paradijs.

Pessimisme

Tekenen aan de hemel, op aarde paniek door de zee die buldert met hoge golven, mensen die sterven van angst. Het lijkt alsof Jezus met zijn apocalyptische aankondigingen voorzegt wat hedendaagse wetenschappers waarnemen. De aarde warmt op. De zeespiegel stijgt. Met alle gevolgen van dien. In ieder geval zijn er sociale, ecologische, economische en politieke ontwikkelingen, die de wereld zoals wij haar nu kennen ingrijpend zullen veranderen. Veel mensen hebben het gevoel: waar moet het heen met deze wereld? Met toenemend pessimisme zien zij de toekomst als een spookbeeld op zich afkomen en ‘worden onmachtig van angst voor wat er met de wereld gaat gebeuren.’

Tekenen van de tijd verstaan

De vraag is denk ik niet óf er een nieuwe tijd komt of misschien al aangebroken is, maar hoe wíj de tekenen van de tijd kunnen verstaan en op de juiste manier kunnen duiden. Lukas beschrijft heftige taferelen en toch zijn de apocalyptische beelden niet bedoeld als spandoek met de tekst: ‘Het einde is nabij!’ De beelden willen niet dreigen, maar willen de al bestaande dreiging onder woorden brengen. Ze willen troosten en kracht geven om vol te houden. ‘Wees vol goede moed en vertrouwen als die dingen gebeuren.’ Jezus wil de mensen niet bang maken, maar wakker schudden. Hij roept hen op om waakzaam te zijn en om niet afgestompt te raken. Houd je ogen open, zegt Jezus, want alleen dan kun je de tekenen van de tijd waarnemen, zoals je ook een boom in het voorjaar weer ziet uitlopen.

Henk Jongerius verwoordt dit mooi in lied 462:

Zal er ooit een blijvend heden
vol van goede vrede zijn,
waar geen pijn meer wordt geleden
en het leven nieuw zal zijn?

Zie de takken aan de bomen
waar het jonge groen ontluikt,
tot een stralend nieuwe zomer
waar de vredesbloesem ruikt.

Tijd van aankomst

De tijd van Advent, letterlijk de tijd van ‘aankomst’, is een tijd van verlangen, wachten en verwachten, van reikhalzen, van gespannen uitzien naar wat komt. Houd je ogen open en kijk om je heen. Dan kun je door alle angst heen tekenen zien van Gods nieuwe wereld, die op doorbreken staat, opkomt en opbloeit. Een nieuwe wereld waarin iedereen tot zijn recht zal komen, waar mensen hun zwaarden omsmeden tot ploegscharen (Micha 4: 3), waarin vrede zal heersen en vreugde.