Individu en Gemeenschap: filosofisch-theologische avond

Begeerte

Op de achtergrond van veel actuele verschijnselen staan spanningen  zoals tussen individuele en sociale waarden, tussen liefde en rechtvaardigheid, tussen spiritualiteit en het religieuze instituut, tussen zelfontplooiing en dialoog. Pessimisten zien vooral dat de samenleving verbrokkelt en aloude instellingen (zoals kerken) verdwijnen. Optimisten verwachten veel van spirituele opleving in kleine groepen en van nieuwe idealistische initiatieven waarin mensen zich met elkaar verbinden om onze samenleving humaan en duurzaam te maken.

In een reeks van drie avonden (25 januari, 8 en 22 februari) wordt geprobeerd enkele aspecten van wat hier aan de orde is, iets beter te begrijpen.

Maandag 22 februari: begeerte

Begeerte verleidt, zoals wijzen van alle eeuwen ons vertellen, mensen tot gehechtheid aan het bestaande en aan zichzelf. Op deze avond staat het laatste van de tien geboden centraal: ‘ Gij zult niet begeren’. Wat maakt het begeren zo vaak kwaadaardig in de richting van anderen – en hoe moeten we ermee omgaan? De literatuurwetenschapper en filosoof René Girard (1923-2015) ontwikkelde een ingenieuze theorie om dat te verklaren. Maar hoe moeten we met die riskante begeerte omgaan? Door hem ascetisch tegemoet te treden en te overwinnen (zoals boeddhistische en christelijke stromingen voorstaan), of eerder door hem te zuiveren en op hogere doelen te richten (zoals de stoïsche wijsheid en Spinoza nastreven), of door de ik-gerichtheid open te breken naar wat en vooral wie anders is (Buber, Levinas) ?

De avonden worden ingeleid door Johan Goud. Hij was jarenlang als predikant verbonden aan de Remonstrantse Gemeente Den Haag en het Uytenbogaertcentrum. Naast het predikantschap was Johan Goud verbonden aan verschillende universiteiten, als laatste als hoogleraar religie en zingeving in literatuur en kunst aan de Universiteit van Utrecht.