Filosofie

De Tijdgeest o.l.v. Joke Hermsen

Passend bij het jaarthema In de tijd, uit de tijd spreekt Joke Hermsen over haar publicatie Melancholie van de onrust (2017). Daarin verbindt zij haar kernthema van de tijd met de tijdgeest van dit moment. Melancholie speelt daarin een bepalende rol.

In onze snel veranderende tijden worden velen overvallen door het besef van verlies van eigen identiteit en vertrouwde tradities. Dit leidt tot onbehagen en epidemische vormen van depressiviteit die hoofdzakelijk in medische termen worden geduid. Toch is melancholie iets van alle tijden en culturen. Zij behoort tot de menselijke conditie en is gegeven met ons in onze kindertijd ontluikende besef van vergankelijkheid. Melancholie heeft echter een tweevoudige verschijningsvorm. Naast haar ziekelijke uitwas kan zij juist ook aanzet zijn voor creativiteit en solidariteit. Liefde (erotiek) en kunst bieden bij Hermsen de mogelijkheid tot hernieuwd contact met de onmiddellijke belevingswereld van het kind dat wij waren. De culturele omslagfase waarin we zijn beland, vraagt om hernieuwd engagement en idealen waarin de schaduwzijde van onze melancholie wordt overwonnen. Filosofen als Salomé, Arendt (amor mundi) en Bloch (Tijd is hoop) dragen hiervoor nieuwe perspectieven aan.

Na haar lezing gaan we hierover met elkaar in gesprek. 

Joke J. Hermsen (1961) is filosoof en auteur van romans als De Liefde dus en Blindgangers, evenals van de succesvolle essaybundels Stil de tijd (bekroond met de Jan Hanlo Essayprijs) en Kairos (shortlist Socrates Wisselbeker).